برای نگهداری و تعمیرات دستگاه ها در آزمایشگاه چه باید کرد؟

تعمیرات و نگهداری تجهیزات در آزمایشگاه یکی از اصلی ترین کارهایی است که لازم است در هنگام کار در آزمایشگاه به آن توجه شود.

به همین منظور در این مقاله سعی داریم تا نکات لازم جهت نگهداری از تجهیزات در آزمایشگاه را مطرح نماییم تا بتوانید ضمن استفاده درست از آن ها، مانع از وارد کردن آسیب و صدمات به دستگاه ها شوید.

نکات لازم جهت نگهداری از تجهیزات

– استفاده از دستگاه ها بر اساس دستورالعمل های درج شده در کتابچه راهنما

لوازم آزمایشگاهی نیز همانند دیگر دستگاه ها دارای یک کتابچه راهنما (بصورت چاپی و یا PDF) هستند.

دفترچه راهنما پیش نیازی است که با قرارگیری در اختیار مصرف کنندگان، ضمن آشنایی با تجهیزات، برنامه های نگهداری و تمیز کردن، نکات عیب یابی و تغییر در کدهای خطا را توصیه می کند تا از این طریق مانع از ایجاد آسیب و صدمات به آنها شود.

در واقع این دفترچه بخشی از دستگاه و تجهیزات می باشد که با ارائه نکات ایمنی در هنگام نصب، مصرف و نگهداری، تعهدات و گارانتی و خدمات پس از فروش سعی در کمک به مصرف کنندگان دارد.

البته باید توجه شود که امروزه با پیشرفت تکنولوژی، بیشتر محققان و مصرف کنندگان از دفترچه های راهنما بصورت چاپی استفاده نمی کنند (آنها را یا در سطل زباله ریخته و یا در کشو می گذارند.)

به همین منظور بهتر است برای کارایی بیشتر این دفترچه ها بصورت PDF در یک پوشه معمولی در آزمایشگاه ذخیره شوند.

– تمیز کردن وسایل و دستگاه ها

تمیز و استریل کردن تجهیزات بعد از هربار استفاده، از جمله کارهای مهمی است که لازم است تا مصرف کنندگان انجام دهند. کثیفی و گرد و غبار بر روی تجهیزات باعث می شود تا این وسایل ضمن عملکردی نادرست با گذشت زمان خراب و غیر قابل استفاده شوند.

مراقبت از این وسایل قبل از اینکه مشکل ایجاد شود می تواند در دراز مدت به صرفه جویی هزینه در آزمایشگاه کمک کند؛ به گونه ای که کریگ فولکمن، مهندس خدمات میدانی در آزمایشگاه BioNiQuest در دانویل، کالیفرنیا، می گوید: “اگر از سانتریفیوژ آزمایشگاهی استفاده می کنید، لازم است تا پس از استفاده آن را تمیز کنید و اجازه ندهید کثیفی بر روی آن قرار گیرد.”

البته باید توجه شود که برای تمیز و استریل کردن هر یک از دستگاه ها و تجهیزات باید از محلول و شوینده های مخصوص به خود استفاده نمایید و در نهایت با کمک آب مقطر هر یک را شستشو دهید.

– مشخص کردن برنامه نگهداری هر یک از تجهیزات

یکی از نکات مهمی که لازم است در آزمایشگاه ها به آن توجه شود، مشخص کردن برنامه نگهداری هر یک از تجهیزات است، چرا که هر یک از وسایل در آزمایشگاه طبق برنامه ای مشخص (که عموما در دفترچه راهنما مشخص شده است) نگهداری می شوند.

همچنین توصیه می شود که برنامه را برای هر قطعه تجهیزات، کپی و آن را روی دستگاه یا در نزدیکی دستگاه قرار دهید تا همه افراد در آزمایشگاه بدانند که در هر زمان چه کاری باید انجام شود.

– داشتن ابزارهایی جهت تعمیر تجهیزات در آزمایشگاه

از سال ۲۰۰۴ طبق سمینارهایی که در مورد تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی در سراسر شمال شرقی ارائه شد، پیشنهاد داده شد تا از یکسری ابزار برای انجام و تعمیر تجهیزات در آزمایشگاه استفاده نمایید.

این ابزار شامل چراغ قوه، پیچ گوشتی چند منظوره (شکاف دار و فیلیپس)، انبردست، انبردست های برش جانبی، آچار، قیچی، دستگاه های اندازه گیری (مقیاس، اندازه گیری نوار یا خط کش)، چکش کوچک، چاقوی جیبی، مولتی متر، تستر قطبیت (برای آزمایش مدارهای الکتریکی) و یک جعبه ابزار قابل قفل می شود.

البته از دیگر مواردی که ممکن است بخواهید در محیط های آزمایشگاهی در اختیار داشته باشید نیز می توان به روان کننده ها (همچون روغن)، هوای فشرده، مجموعه ای از آچارهای آلن و متریک آمریکایی و متریک، مته و نوار الکتریکی اشاره کرد.

– توجه به نصب و راه اندازی وسایل در آزمایشگاه

یکی از نکات مهم که در هنگام استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی لازم است به آن توجه شود، نصب و راه اندازی دستگاه های آزمایشگاهی می باشد چرا که بی توجهی به این امر می تواند صدمات و خسارات بسیاری را به دستگاه وارد نماید.

به همین جهت در صورت توقف ناگهانی یکی از قطعات تجهیزات، لازم است تا از اتصال دستگاه و نصب آن مطمئن شوید. چرا که در آزمایشگاه ها امکان شل شدن سیم برق به پریز، پریدن فیوز و… هست.

همچنین در مرحله بعدی لازم است تا مشاهده کنید که راه اندازی مجدد دستگاه به برطرف شدن مشکل کمک می کند. یا اگر دستگاه، وسیله مکانیکی است، ببینید که آیا چیزی مانند گرد و خاک می تواند باعث ایجاد نقص شود در دستگاه شود.

اگر با بررسی این موارد مشکل همچنان ادامه داشت، بهتر است کدهای خطایی یا پیامها و همچنین تمامی  کارهایی که در طول مشکل انجام داده اید را یادداشت نمایید.

به عنوان مثال در صورتی که دستگاه اتوکلاو آزمایشگاهی کار خود را متوقف کند، لازم است تا از مشکلی که باعث توقف چرخه و فرآیند این دستگاه شده است جویا شوید و همچنین ببینید که آیا این مشکل از سازنده این دستگاه است یا خیر؟

و در نهایت چنانچه مجبور شدید با تعمیرکار تماس نمایید، تا ضمن صرفه جویی در وقت و هزینه، بتوانید براحتی و آسان تر دستگاه را مجددا به کار اندازید.

– مانع از وارد کردن آسیب و صدمه به دستگاه ها شوید!

چنانچه تصمیم دارید که با کمک ابزاری مناسب به تعمیر دستگاه ها بپردازید باید دقت کنید که این کار صدمه ای به دستگاه وارد نمی کند و مطمئن شوید که می توانید آنچه را که از هم جدا کرده اید، مجددا جمع کنید.

البته باید توجه شود که وسایل و دستگاه هایی که تحت ضمانت یا قرارداد خدمات هستند، نباید داخل خانه تعمیر شوند، چراکه این کار ممکن است ضمانت نامه را باطل کند.

در واقع تجهیزات بسیار سنگین، بسیار گران قیمت، با تحمل دقیق (مانند میکروسکوپ آزمایشگاهی) یا با ولتاژ بالا، لیزر و …، جهت تعمیرات باید در اختیار متخصصان قرار گیرند.

– تماس با سازنده و یا نمایندگی تعمیرات دستگاه

تماس با سازنده و یا یک شرکت تجهیزات آزمایشگاهی در زمان بروز مشکلات می تواند کمک رسان خوبی باشد.

این شرکت ها با مشاوره رایگان از طریق تلفن و با کمک پشتیبانی فنی، همواره خریداران را در مراحل نصب و تعمیرات یاری می نماید.

لازم به ذکر است که قبل از انجام هر کاری توجه نمایید که عدم مراجعه به یک متخصص تعمیرات، آسیب و صدماتی را به دستگاه وارد نمی کند، چراکه بی توجهی به این کار می تواند ضمن هدر دادن وقت، هزینه های بسیاری را برای شما به همراه داشته باشد.