نقش ارگونومی در محیط های آزمایشگاهی

تونل کارپال از جمله سندروم هایی است که افراد می توانند بر اثر استفاده بیش از حد از دستان خود در طول روز به آن مبتلا شوند. و دچار حس درد و گزگز در دستان خود شوند.

این سندروم و علائم آن می تواند برای افرادی که بطور مداوم از رایانه استفاده می کنند نیز آشنا باشد و یا حتی موجب ترس آنها شود.

به همین جهت در این مقاله سعی داریم تا با راه حل و ارائه دیدگاه ارگونومیکی در آزمایشگاه، مانع از بروز آسیب در افراد شویم.

به طور کلی همه ما می دانیم که کامپیوترها نقش و تاثیر بسزایی در آزمایشگاه ها و نتایج تحقیقات دارند.

از آنجایی که امروزه همه فرآیندها از ورود داده ها گرفته تا نماد گذاری و نوشتن مقالات بصورت دیجیتالی امکان پذیر شده، احتمال بروز مشکلات جسمی و اختلالات اسکلتی عضلانی نیز افزایش یافته است.

البته انجام حرکت های تکراری و اختلالات اسکلتی عضلانی (MSD) محدود به کاربران رایانه نمی شود.

راه حل های پیشگیری از صدمات جسمی

– جلوگیری از انجام حرکات تکراری

منظور از حرکت های تکراری، کارهایی است که بارها و بارها در طول روز با تعداد دفعات بسیاری بصورت یک حرکت مشابه توسط یک بخش بدن انجام می شود.

از آنجایی که در فعالیت هایی همانند تایپ کردن، جستجو کردن و یا وارد کردن داده ها، کارکنان از ماهیچه ها، تاندون ها و مفاصل خود در تعداد دفعات بسیار استفاده می کنند، به آسیب های بدنی جدی دچار می شوند. در برخی مواقع نیز، کارکنان با داشتن وضعیت و حالت های نامناسب (به عنوان مثال مچ دستهای خمیده یا خم شده) و یا اعمال نیروی فشاری بیش از حد، می توانند دچار دردهایی در ناحیه گردن و شانه خود شوند.

به همین جهت هدف ما از دیدگاه ارگونومیک، تلاش برای مقابله با این گونه صدمات جسمی در هنگام کار با ابزارها و تجهیزات آزمایشگاهی است.

علاوه بر این، کاهش تعداد حرکت های تکراری انجام شده توسط مجموعه از ماهیچه ها، تاندون ها و مفاصل در طول روز، برای بهبودی آسیب های جسمی، بسیار مهم است.

البته با وجود برخورداری بدن از ظرفیت بالا برای ترمیم خود، ایجاد مشکلاتی همانند میزان آسیب و استرس در طول روز می تواند بر این توانایی بدن غلبه کند، که این اتفاق با بروز درد همراه خواهد بود به گونه ای که اگر خسارت تجمعی بدون اجازه زمان بهبودی و درمان ادامه یابد، احتمال آسیب جدی را به همراه خواهد داشت.

به همین جهت توجه به مدت زمان بهبودی و ایجاد وقفه های کوتاه مدت در حین انجام کارهای تکراری، از فواید قابل توجهی برخوردار است.

پس بهتر است که برای انجام کارهایی که نیاز به استفاده طولانی مدت از عضلات دارد (فعالیت های انجام شده با کامپیوتر همانند وارد کردن اطلاعات، تشکیل پرونده، خواندن، استفاده از دستگاه کپی یا هر کار دیگری) با ایجاد وقفه های کوتاه مدت (از ۲ دقیقه تا نیم ساعت) به عضلات خود اجازه استراحت دهید.

تحقیقات نشان داده است که اغلب بهتر است که پس از یک استراحت طولانی در طول روز، بسیاری از استراحت های کوچک را انجام دهید و از نرم افزاری استفاده کنید که با ردیابی کلیدها و حرکت ماوس، هنگام استراحت به شما هشدار می دهند.

– تجزیه و تحلیل وظایف

بررسی و تجزیه و تحلیل کارهایی که انجام می شود بسیار مهم است چرا که در بسیاری از مواقع کارها به صورت یک تکلیف انجام می شوند.

در واقع در بسیاری از موارد، ما شاهد کار تکراری غیرضروری هستیم که به دلیل طراحی فرایند ضعیف یا تکامل در طول زمان انجام می شود.

پس در هنگام ارزیابی بهتر است از خود بپرسید که آیا بخش هایی از فرآیند می توانند بصورت خودکار انجام شوند؟

آیا می توان تجهیزات را به طور مستقیم برای جمع آوری داده ها پیوند داد؟

آیا می توان مراحل را برای بهبود جریان یا اقدامات، حذف یا اصلاح کرد؟

برای مهندسان راه حلی که در دراز مدت باعث صرفه جویی در وقت و تلاش آنها می شود، از ارزش بالایی برخوردار است.

– کاهش نیروی فشاری

منظور از نیرو، مقدار تلاش عضلانی است که برای انجام کار استفاده می شود؛ به گونه ای که میزان خستگی و آسیب دیدگی به میزان نیروی اعمال شده جهت انجام فرآیند بستگی دارد.

به همین جهت برای انجام کار هرچه نیروی بیشتری مصرف شود، خطر میزان خستگی و آسیب دیدگی بیشتر میشود.

اعمال نیروی فشار به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله:

• تلاش برای ضربه زدن به یک شی (مانند وارد کردن ضربه به کلید های کیبرد در هنگام تایپ)
• شکل و ابعاد شی مورد استفاده
• نحوه گرفتن ابزار یا اشیا
• دقت در حرکات هنگام انجام دادن کارها
• مدت زمان اعمال نیرو توسط عضلات (مدت زمان صرف شده برای انجام کار بدون استراحت در عضلات)
• داشتن وضعیتی نامناسب همانند خم شدن، پیچ خوردگی و…

در واقع برای کمک به حفظ ارگونومی در محیط های آزمایشگاهی لازم است تا سه هدف زیر را دنبال نمایید:

• همیشه حالت خنثی و متعادل داشته باشید
• کاهش تعداد تکرارها یا مدت زمان اعمال فشار توسط عضلات، تاندون ها و مفاصل در طول روز
• کاهش نیروی اعمال شده برای کار با لوازم آزمایشگاهی